Znamię, pieprzyk, plamka - różnie nazywamy zmiany skórne znajdujące się na naszej skórze. Z reguły bezbolesne i wyglądające niegroźnie mogą być lub mogą przeistoczyć się w groźnego dla zdrowia i życia czerniaka lub raka skóry. I wbrew pozorom nie jest to aż takie rzadkie zjawisko….
Dlatego właśnie tak istotne jest byśmy nie bagatelizowali naszych zmian skórnych i poświęcili chociaż raz w roku trochę czasu na konieczną diagnostykę.
Poniżej opiszemy prewencję, diagnostykę i leczenie jakie powinniśmy stosować aby zwiększyć bezpieczeństwo nasze i naszych bliskich.
Prewencja czyli jak się chronić ?
- mieć umiar w kąpielach słonecznych ( szczególnie pomiędzy godziną 11-14 kiedy promieniowanie jest najsilniejsze )
- nie opalajmy najmłodszych dzieci, chrońmy je przed słońcem. Poparzenie słoneczne w dzieciństwie istotnie zwiększa ryzyko rozwoju raka w życiu dorosłym
- conajmniej 40-60 minut przed opalaniem nałożyć krem z filtrem ( najlepiej filtr o sile SPF 30 - 50 ). Regularnie osmarowywać się podczas opalania lub przebywania na słońcu ( nie trzeba leżeć plackiem na piasku aby doszło do poparzenia ).
- po wyjściu ze słonej wody należy się opłukać pod prysznicem. Drobne kryształki soli działają jak soczewki zwiększając ryzyko oparzenia
- zawsze po wyjściu z wody, opłukaniu i osuszeniu należy się posmarować kremem z filtrem
- zrezygnować z solarium
- osoby z grup podwyższonego ryzyka WOGÓLE nie powinny się opalać. Dla niektórych jest to niewyobrażalne ale tak właśnie powinno się postąpić.
Uwaga: czasem jedziemy na urlop samochodem w piękny słoneczny dzień. Musimy wiedzieć, że część widma promieniowania przechodzi z łatwością przez szybę samochodową. Czasem spotykamy się z podejrzanymi zmianami na lewym przedramieniu kierowcy. Niestety niewiedza kosztuje. Pamiętajmy aby smarować odsłonięte części ciała kremem z filtrem również podczas planowanej podróży samochodem.
Diagnostyka
Jeśli jednak pomimo odpowiedniej prewencji zaobserwowaliśmy u siebie lub bliskich niepokojące zmiany na skórze powinniśmy udać się na diagnostykę. Diagnostyka taka przeprowadzana jest przez lekarza Dermatologa, który posiada odpowiednie doświadczenie w wykonywaniu dermatoskopii - podstawowego badania w diagnostyce podejrzanych zmian na naszym ciele.
Dermatoskopia ( Dermoskopia )
(zwana również mikroskopią epiluminescencyjną) jest badaniem zmian skórnych przy użyciu dermatoskopu, czyli urządzenia powiększającego kilkudziesięciokrotnie obraz badanej zmiany. Typowym zastosowaniem jest diagnosyka zmian/znamion skórnych i różnicowanie postaci łagodnych od nowotworych np. czerniaków. Badanie w takim przypadku umożliwia uniknięcie niepotrzebnych biopsji skóry, czy zabiegów chirurgicznych pozostawiających blizny (wycina się tylko zmiany naprawdę tego wymagające). Badanie trwa do 15 minut w zależności od liczby podejrzanych zmian. Nie wymaga ono znieczulenia ani specjalnego przygotowania przed wizytą u dermatologa, a pacjent po badaniu może wrócić do pracy.
Videodermatoskopia
To badanie łączące cechy dermatoskopii oraz komputerowej analizy i dokumentacji cyfrowej zmian skórnych. Dzięki wykorzystaniu mikroskopu epiluminescencyjnego i specjalistycznego oprogramowania możliwa jest rzeczywista komputerowa ocena zmian skórnych i ich kontrola w czasie ze szczególnym uwzględnieniem zmian atypowych.
Zmiany, które szczególnie powinny niepokoić:
- asymetryczne
- niejednorodne kolorystycznie
- o nieregularnych granicach
- powodujące świąd i/lub krwawienie
- zmieniające swój obraz ( kolor, rozmiar, kształt itd…)
Uwaga: jeśli zaobserwowaliście u siebie takie zmiany nie powinniście czekać na kontrolne badania tylko od razu zgłosić się na diagnostykę dermatologiczną
Osoby szczególnie narażone na rozwój czerniaka to osoby:
- o jasnej karnacji, włosach i oczach
- posiadające liczne zmiany barwnikowe ( również tzw. piegi )
- z oparzeniami słonecznymi w dzieciństwie lub skłonnościami do oparzeń
- często korzystające w przeszłości z solarium
- z czerniakiem w wywiadzie rodzinnym
Uwaga: osoby z grupy ryzyka powinny być badane 2 x w roku ( przed i po wakacjach letnich )
Pamiętajmy - wykrycie nowotworu we wczesnym stadium to szansa na wyleczenie.
Leczenie
Zmiany skórne w zależności od swojej wielkości, głębokości, rodzaju, złośliwości itd…wymagają różnego podejścia terapeutycznego.
Sposób leczenia ustalany jest przez lekarza Dermatologa po wykonaniu badania dermatoskopowego zmiany. W zależności od wyniku zmiany mogą wymagać:
- kriochirurgii ( wymrażania )
- wypalenia laserem CO2
- elektrochirurgii
- klasycznego wycięcia chirurgicznego - dotyczy to głównie zmian o charakterze nowotworowym i/lub zmian przy usuwaniu których konieczne jest przesunięcie płatów skórno-mięśniowych
Przy usunięciu chirurgicznym zmiany ZAWSZE należy wykonać badanie histopatologiczne wyciętej zmiany.
Badanie histopatologiczne to jedyne badanie dające nam ostateczną odpowiedź co do charakteru podejrzanej zmiany.
W wyniku takiego badania zawarta jest również informacja dla lekarza operującego dotycząca doszczętności wycięcia. Jeśli wycięcie nie było doszczętne należy ( w zależności od rozpoznania ) rozważyć dalsze postępowanie, w tym również docięcie zmiany w kolejnych zabiegu chirurgicznym.
Reasumując: Chrońmy się, badajmy regularnie, leczmy i nie bagatelizujmy drobnych zmian skórnych, które mogą się dla nas okazać poważnym problemem w przyszłości.
Nasze Centrum posiada najnowszy sprzęt diagnostyczny i wieloletnie doświadczenie w diagnostyce i leczeniu powyższych dolegliwości/ chorób. Zapraszamy do kontaktu z góry dziękując za okazane zaufanie.
Z poważaniem
dr Magdalena Łuczak
